අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ යනාදීන් දැක්වෙන ගුණ නවයක් බුද්ධරත්නයෙහි ඇත්තේ ය. ස්වාක්ඛාතො භගවතා ධම්මො යනාදීන් දැක්වෙන ගුණ සයක් ධම්මරත්නයෙහි ඇත්තේ ය. සුපටිපන්නෝ භගවතො සාවක සංඝො යන ආදි දැක්වෙන ගුණ නවයක් සංඝරත්නයෙහි ඇත්තේ ය. සියල්ල එකතු කළ කල්හි තෙරුවන් ගුණ සූවිස්සක් වේ. එයට, සුවිසි මහා ගුණය, යි කියනු ලැබේ. ඒ ගුණ සූවිස්සක් විස්තර කරන මේ ග්‍රන්ථයට ද සූවිසි මහ ගුණය යන නම ම තබන ලදී.
බෞද්ධ වූ සැමදෙනා විසින් ම තෙරුවන් හොඳින් හැඳින ගෙන සිටිය යුතුය. තෙරුවන් නො හඳුනන බෞද්ධයාට ඇත්තේ බෞද්ධ නාමය පමණෙකි. තෙරුවන් හැඳින ගත යුත්තේ මේ ගුණ සූවිස්සෙනි. මේ ගුණ සූවිස්ස දැන ගැනීම හැර තෙරුවන් හැඳින ගැනිමට අන් කළ යුත්තක් නැත. තෙරුවන් හැදින ගැනිමේ අනුසස් බෝහෝ ය. මේ ගුණ සූවිස්ස දැන මැනවින් තෙරුවන් හැදින ගත් තැනැත්තාට කිසි කලෙක වෙනස් නොවන, කිසිවකු විසින් කිනම් උපායකිනුදු වෙනස් කළ නො හෙන අචල ප්‍රසාදයවක් තුනුරුවන් කෙරෙහි ඇති වේ. එයින් ඔහු පව් කම් වලින් වැළකී බෝධි පාක්ෂික ධර්මයන් වඩන පුද්ගලයකු වී මඳ කළකින්ම නිවන් දැක සියලූ දුක් කෙළවර කරගන්නෙක් වන්නේ ය. තුනුරුවන් නො හඳුනන පුද්ගල තෙමේ කුසලයෙන් දුරුව පස්කම් හි හා පව්කම්හි ඇලී ගැලී සිටි දුකින් දුකට ම පත් වන්නේ ය. දුර්ලබ බුඬෝත්පාදකාලය ලැබීමෙන් ගත හැකි උසස් ප්‍රයෝජනයක් නොලබන්නේ ය. තෙරුවන් පිහිට නොලබා මේ සත්වයනට ජාති-ජරා-මරණා දී දුක් වලින් හා අපා දුකින් නො මිදිය හැකි ය. දුකින් මිදිමට ඇති එකම පිහිට, නොවරදින පිහිට තෙරුන් පිහිටයි. තෙරුවන් නො හදුනන්නවුන්ට එය නො ලැබිය හැකිය. එබැවින් දුකින් මිදී නිවන් සුව ලබනු කැමැති ගිහි-පැවිදි, ස්ත්‍රී-පුරුෂ සැම දෙනා විසින් ම යටත් පිරිසෙයින් එක් එක් රත්නයක ගුණවලින් එක් එක් ගුණය බැගින් වත් හොදින් දැන සිටිය යුතුය.
තෙරුවන් ගුණ සූවිස්ස සම්බන්ධයෙන් දත යුතු කරුණු සූත්‍රභිධර්මවිනය සංඛයාත පිටකත්‍රයෙහි හා අටුවා ටීකාවල විසිර පවතිනවා මිස එක් තැනක නැත. එබැවින් ඒවා සොයා බලා තේරුම් ගෙන තෙරුවන් ගුණ තේරුම් ගැනිමට නූගතකුට තබා මහපඬිවරයකුට ද පහසු කාර්යයක් නො වේ. තෙරුවන් ගුණ බෞද්ධ කාහටත් පහසුවෙන් ගත හැකි වීම පිණිස පිටකත්‍රයෙහි හා තවත් ග්‍රන්ථවල විසිරි පවත්නා ඒ කරුණු එක් තැන් කොට තෙරුවන් ගුණවලින් යම් කිසි එක් ගුණයක් ගෙන එපමණක් විස්තර කර ඇති සිංහල බණ පොත් කිහිපයක් ඇති නමුත් සූවිසි ගුණයම පහසුවෙන් තේරුම් ගත හැකි පරිදි විස්තර කර ඇති පොතක් සිංහල සාහිත්‍යට තැති බව දුටු අපගේ සිත සූවිසි මහ ගුණය නමැති මේ ග්‍රන්ථය සම්පාදනය කිරිමෙහි නැමිණ. තෙරුවන් ගුණ උගත් නූගත් සැම දෙනා විසින් ම දත යුතු බැවින් මේ ග්‍රන්ථය සම්පාදනය කිරිමෙහි දී වැඩි දෙනෙකුන් දන්නා සාමාන්‍ය ජනයාගේ ව්‍යවහාරයෙහි පවතින ප්‍රසිද්ධ වචන හැකිතාක් යොදන ලදී. එබැවින් මෙය කියවා කාහටත් පහසුවෙන් දහම්රසය විඳිය හැකි වනු ඇත. මේ ග්‍රන්ථය තේරුම් ගැනිමට ගැටපඳ විවරණ සන්න ටීකා වූවමනා නොවනු ඇත.
තෙරුවන් ගුණ ඉතා ගැඹුරු ය. ඒවායින් බොහෝවක්ම සාමාන්‍ය ලෝකස්වාභාව ඉක්මවා පවතින, අපේ දුබල නුවණට හසු කර ගත නොහෙන, බුද්ධා දි ආර්යයයන්ට ම විෂය කරුණු ය. ඒවා සාමාන්‍ය ලෝක තත්වය අනුව හෝ නවීන ප්‍රවීන විද්‍යශාස්ත්‍ර අනුව හෝ මණින්නට විවේචනය කරන්නට නොයා යුතුය. මෙකල ඇතැම් උගත්තු තමන් දන්තා දේ අනුව විවේචනය කොට තුනුරුවන් ගැන ද නොයෙක් අදහස් පහළ කෙරෙති. ඇතැම්හු විවේචනය කරමුය, කියා තමන්ට අවිෂය කරුණු ගැන මොක මොකාවත් බොරු රැසක් ඇඳබා මහ වැඩක් කළෙමු’යි තමන් ගැන උදම් වෙති. එය තමන්ගේ මෝඩකමේ ම එක් අංගයක් බව ඒ භවත්හූ නො දනිති. විවේචනය වනාහි මෝඩකම වැඩි තරමටම වඩ වඩා කළ හැකි කාර්යයයෙකි. එබැවින් තෙරුවන් පිළිබඳව ඇති නවීන උගතුන්ගේ ප්‍රශ්න කිසිවක් මේ ග්‍රන්ථයට ඇතුලත් නොකරන ලදි. අප විසින් අමුතුවෙන් සිතා ද මේ ග්‍රන්ථයට කිසිවක් ඇතුළු නො කරන ලදි. මෙය සම්පාදනය කර ඇත්තේ, පිටකත්ත්‍රයෙන් හා අටුවාවලිනුත් තවත් සැලකිය යුතු දහම් පොත් වලිනුන් ගන්නා ලද කරුණු අනුව ය. ඒ ඒ කරුණු ගත් තැන් ද පොතෙහි ඒ ඒ තැන්වල සඳහන් කර ඇත. අප විසින් මේ ග්‍රන්ථය ලියන ලදුයේ තවත් නොයෙක් කටයුතු වල යෙදී ඉන්න අතරම ය. විවේක මඳ බව නිසා මෙය ලියා සම්පූර්ණ කිරිමට දොළොස් මසක් පමණ ගත විය. කල් ගත කොට කඩින් කඩ පොත ලියන කල්හි කලින් ලියූ කරුණු අමතක වේ. එබැවින් මෙහි ඇතැම් තැනක වරක් ලියූ කරුණු නැවතත් ඇතුළු වී තිබෙන්නට බැරි නැත. එසේ තිබිම ග්‍රන්ථ දෝෂයක් වුව ද කියවන්නවුන්ට එයින් ලාභයක් මිස හානියක් නොවනු ඇත.
බෞද්ධයන් තමන්ට පරලොව පිහිට පිණිසත්, මියගිය ඥාතින් ප්‍රේතත්වයෙන් ගොඩනගනු පිණිසත්, බෙහෙවින් කරන්නේ සඟරුවනට පිදිමය. උසස් ඵල ගෙන දෙන ඥානසම්ප්‍රයුක්ත කුශලයන් වන පරිදි ඒ පිංකම් කළ හැකි වන්නේ සංඝගුණයන් දැන, සංඝරත්න හැඳින සංඝරත්නයෙහි පැහැදිමක් ඇතිව සිටිය හොත් ය. එබැවින් මෙහි සංඝරත්න ගුණ විස්තරය සැම දෙනා විසින් ම විශේෂයෙන් කියවා තේරුම් ගත යුතුය.
බෞද්ධයන් අතර පවත්නා ප්‍රශ්ණ වලින් බොහෝවක් සංඝරත්නය හා එහි ගුණ පිළිබඳව ය. සංඝරත්නය පිළිබඳ විසදිමට දුෂ්කර නොයෙක් ප්‍රශ්ණ ඇත්තේ ය. පිටකත්‍රයෙහි සඟරුවගේ ගුණ පිළිබඳව කරුණු ඇත්තේ ද ස්වල්ප වශයෙනි. එබැවින් සඟරුවන පිළිබඳ විස්තර ලිවිමට අපට බොහෝ වෙහෙසෙන්නට සිදු විය. පිටකත්‍රයෙහි කරුණු උපුටා දක්වා හැකිතාක් දුරට කරුණු නිරවුල් කර සඟ ගුණය ද මෙහි විස්තර කර ඇත. එය කියවීම උගතුන්ට ද බොහෝ ප්‍රයෝජනවත් වනු ඇත.
මීට
ශාසනස්ථිතිකාමි,
රේරුකානේ චන්දවිමල මහාස්ථවිර
2508 (1964) සැප්තැම්බර් 20 වෙනි දින
පොකුණුවිට ශ‍්‍රී විනයාලංකාරාරාමයේදී ය