මිසදිටු බමුණාගේ කථාව

එක් මිසදිටු බමුණෙක් ගංතෙරක කුඹුරක් සකස් කළේ ය. බුදුන් වහන්සේ ඔහුගේ උපනිඃශ්‍රය සම්පත්තිය දැක ඔහු කුඹුර සකස් කරන තැනට වැඩ වදාල සේක. ඔහු තථාගතයන් වහන්සේ දැක ද තමා කරන දෙයම කලා මිස උන්වහන්සේ ගැන සැලකිල්ලක් නො කෙළේ ය. තථාගතයන් වහන්සේ ම “බ්‍රාහ්මණය, කුමක් කරන්නෙහි දැ’යි අසමින් ඔහු හා පළමුවෙන් කථා කළහ. “ගෞතමයෙනි, කුඹුර ශුද්ධ කෙරෙමි” යි බමුණා කීය. එදින කථාව එපමණින් කෙළවර විය. පසු දින බමුණා කුඹුර සෑමට ගියේ ය. තථාගතයන් වහන්සේ ද එහි වැඩම කොට “ගෞතමයනි, කුඹුර සාමි’යි බමුණා කීය. කුඹුර වපුරන දිනයෙහි ද තථාගතයන් වහන්සේ එහි වැඩම කොට “බ්‍රාහ්මණය ,කුමක් කරන්නේහි දැ’යි වදාළහ. “ගෞතමයෙනි, කුඹුර වපුරමි’යි බමුණා කීය. තථාගතයන් වහන්සේ නැවත නැවත ද කුඹුරට වැඩම කලහ. එයින් බමුණාගේ රෞද්‍ර ගතිය ක්‍රමයෙන් නැති විය. මදින් මඳ ඔහු තථාගතයන් වහන්සේට මිත්‍ර විය. දිනක් තථාගතයන් වහන්සේ එහි වැඩම කළ කල්හි බ්‍රාහ්මණයා “පින්වත් ගෞතමයනි, මා බිම සකස් කිරිමට පටන් ගත් තැන පටන් ම ඔබ මෙහි පැමිණියෙහි ය, ඉදින් මේ ගොයම් හරි ගියොත් ඔබට ද මෙයින් දෙන්නෙමිය, මම මෙය තනිව නො කමිය, මෙතැන් පටන් ඔබ මාගේ යාළුවෙකැ’යි කීය. ගොයම් හොදින් වැඩී පැසුණේ ය. බ්‍රාහ්මණයා ගොයම් හොදින් වැඩි ඇති බව ගැන ඉමහත් සතුටින් සිටියේ ය. සෙට ගොයම් කපමි යි සුදානම් ව සිටි දින රාත්‍රියෙහි මහවැසි වැස ගඟ ගලා ගොයම් ඉදිරි ගඟ දියෙහි පාවී ගියේ ය. කුඹුරු උදුලූගෑ තැනක මෙහි දිස් විය. බමුණා පසු දින කුඹුර බැලිමට ගියේ ය. එකම ගොයම් ගසකුදු නොමැතිව උදලූගෑ බිමක් මෙන් වී තුබුණු කුඹුර දුටු බමුණාට දැරිය නො හෙන ශෝකයක් ඇති විය. ඔහු ගෙට අවුත් ඇඳකට වි ආහාර ගැනීම ද හැර නිදා සිටියේ ය. තථාගතයන් වහන්සේ බ්‍රාහ්මණයාග් කුඹුර පාළු වන බව කලින් ම දැන සිටිය හ. උන් වහන්සේ ඔහු වෙත නැවත නැවත වැඩ වදාළේ මේ අවස්ථාවේ දී ඔහුට පිහිට වනු පිණිස ය. එදා තථාගතයන් වහන්සේ ඔහුගේ දොරකඩටම වැඩම කළහ. බමුණා බුදුරදුන් පැමිණි බව අසා “මගේ යහළුවා ගේ තුළට කැඳවා වාඩි කරවව්’ය යි කීය. ගෙහි විසුවෝ එසේ කළහ. තථාගතයන් වහන්සේ විසින් බ්‍රාහ්මණයා කැඳවු කල්හි ඔහු පැමිණ උන්වහන්සේ සමිපයෙහි හිඳ ගත්තේ ය. “කිමෙක් ද බ්‍රාහ්මණය ’යි තථාගයන් වහන්සේ වදාල කල්හි බ්‍රාහ්මණයා කියනුයේ “පින්වත් ගෞතමයනි, මා කුඹුරේ වැඩ පටන් ගත් තැන සිටම ඔබ වහන්සේ ද කුඹුරට පැමිනියාහූ ය. කුඹුර හරි ගිය කල්හි මම ඔබ වහන්සේට ද දෙමිය යි කීමි. මාගේ ඒ අදහස ව්‍යර්ථ වී ගියේ ය. එයින් මට මහත් ශෝකයක් හටගනි. මට දැන් ආහාර ද නොගෙන හැකි ය” යි කීය.

එකල්හි තථාගතයන් වහන්සේ ‘බ්‍රාහ්මණය නුඹට මේ ශෝකය ඇති වූයේ කුමක් නිසා දැයි දන්නෙහිදැ’යි වදාළහ. “පින්වත් ගෞතමයනි, මම නොදනිමි, ඔබ වහන්සේ ඒ කාරණය දන්නහු දැ’යි බමුණා කීය. තථාගතයන් වහන්සේ ‘බ්‍රාහ්මණය, මම ඒ කරුණ දනිමි. සත්ත්වයනට ශෝකයක් හෝ භයක් හෝ උපන්නේ නම් තණ්හාව නිසා ම ය’ වදාර,

“තණ්හාය ජායතී සොකො - තණ්හාය ජායතී භයං
තණ්හාය විප්පමුත්තස්ස - නත්ථි සොකො කුතො භයං”

(ධම්මපද)

යන ගය වදාළ සේක.

තථාගතයන් වහන්සේ දේශනාවසානයේ චතුස්සත්‍යයන් අවබෝධ වී බමුණා සෝවාන් ඵලයට පැමිණියේ ය. මෙසේ තථාගතයන් වහන්සේ අන්‍යයන්ට ධර්මය අවබෝධ කිරිම සඳහා නිරන්තරයෙන් උත්සහ ගන්නා සේක.